با پیشرفت تکنولوژی، روشهای مصرف دخانیات نیز تغییر کرده است. دستگاه آیکاس (IQOS) که توسط شرکت فیلیپ موریس معرفی شده، به عنوان انقلابی در جایگزینی سیگار شناخته میشود. اما سوال اصلی که ذهن مصرفکنندگان را درگیر میکند این است: آیا آیکاس ضرر دارد؟ آیا این دستگاه کاملاً ایمن است یا صرفاً “کمضررتر” از سیگار سنتی است؟ در این مقاله حقایق علمی، تاییدیه FDA و عوارض احتمالی آیکاس را بررسی میکنیم.
تکنولوژی “گرم کردن به جای سوزاندن” چیست؟
برای درک ضرر آیکاس، ابتدا باید بدانیم چگونه کار میکند. سیگار معمولی تنباکو را در دمای بالای ۶۰۰ درجه سانتیگراد میسوزاند. این فرآیند احتراق باعث تولید دود، خاکستر، قطران (Tar) و هزاران ماده سمی میشود.
در مقابل، آیکاس از تکنولوژی Heat-Not-Burn (گرمایش بدون سوزاندن) استفاده میکند. این دستگاه قلمهای تنباکوی مخصوص (مانند Heets یا Terea) را تا حدود ۳۵۰ درجه گرم میکند. نتیجه این کار تولید دودی نیست، بلکه بخاری (Aerosol) حاوی نیکوتین است که بوی بسیار کمتری دارد.
آیا آیکاس کاملاً بیخطر است؟
پاسخ کوتاه و صریح این است: خیر، آیکاس کاملاً بیخطر نیست.
سازندگان این دستگاه و سازمانهای بهداشتی تاکید دارند که “بدون خطر بودن” با “کمخطر بودن” متفاوت است. آیکاس همچنان یک محصول دخانی است و خطرات زیر را به همراه دارد:
- وجود نیکوتین: استیکهای تنباکوی آیکاس (Heets) حاوی نیکوتین واقعی هستند. نیکوتین مادهای بسیار اعتیادآور است و میتواند باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون شود. بنابراین برای افراد غیرسیگاری، زنان باردار و افراد دارای بیماریهای قلبی توصیه نمیشود.
- مواد شیمیایی: اگرچه بسیار کمتر از سیگار، اما بخار آیکاس همچنان حاوی مقادیری از مواد شیمیایی است و هوای پاک محسوب نمیشود.
- تاثیرات بلندمدت: از آنجا که این تکنولوژی نسبتاً جدید است، تحقیقات در مورد اثرات ۲۰ یا ۳۰ ساله استفاده از آن هنوز کامل نشده است.
مقایسه ضرر آیکاس و سیگار: کدام یک بدتر است؟
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به آیکاس مجوز فروش به عنوان «محصول دخانی با ریسک اصلاح شده» (MRTP) داده است. تحقیقات نشان میدهد که:
- کاهش مواد سمی: آیکاس به طور میانگین ۹۵٪ مواد شیمیایی مضر کمتری نسبت به دود سیگار تولید میکند.
- حذف قطران: از آنجا که سوختنی در کار نیست، قطران (که عامل اصلی سیاه شدن ریه و سرطان است) تولید نمیشود.
- کربن مونوکسید: میزان کربن مونوکسید جذب شده در خون مصرفکنندگان آیکاس به مراتب کمتر از افراد سیگاری است.
بنابراین، اگر شما بین «ادامه دادن به سیگار کشیدن» و «استفاده از آیکاس» مردد هستید، شواهد علمی نشان میدهد که آیکاس گزینه کمآسیبتری است، اما به معنای سلامت کامل نیست.
عوارض جانبی احتمالی استفاده از آیکاس
برخی از کاربران تازه وارد ممکن است در روزهای ابتدایی استفاده از آیکاس با عوارض خفیفی روبرو شوند که اغلب به دلیل ترک سیگار سنتی و ورود به سیستم جدید است:
- خشکی دهان یا گلو
- سرفه خفیف (به دلیل تغییر نوع بخار ورودی)
- سرگیجه (در صورت مصرف بیش از حد نیکوتین)
نتیجهگیری نهایی
اگر هرگز سیگار نکشیدهاید، به هیچ عنوان سراغ آیکاس نروید؛ چرا که آیکاس ضرر دارد و اعتیادآور است. اما اگر سیگاری هستید و به دنبال راهی برای حذف بوی بد، قطران و دندانهای زرد هستید و نمیتوانید نیکوتین را ترک کنید، آیکاس یک پل بسیار مناسب و کمخطرتر نسبت به سیگار سنتی است. بهترین راه برای سلامتی کامل، ترک تمام محصولات حاوی نیکوتین است.